Şehirlerin tarihlerinde dönüm noktalarını ve atılımlarını simgeleyen an’lar vardır. İşte Karabük DÇ Fabrikaları da Türk ulusunun tarihinde yer alan bu isimlerdendir.
Bağımsızlık adına KURTULUŞ savaşı veren ve feodal yapısından süratle kurtulmak isteyen, Türkiye ve onun kurucusu Mustafa Kemal ATATÜRK; Cumhuriyeti ilanından sonra sanayi de modernleşme adına devrim niteliğinde kararlar almaya başladı..
Demir çelik sanayisinin kurulması yönünde ilk talimatı da İktisat Vekâleti ne ‘ Ağır Sanayi İçin Proje Çalışmalarına Başlayın’ talimatı ile 1925 yılında başladı. Avrupa’dan getirtilen uzmanlara madenlerimiz inceletildi, 29 Mart 1926 tarihinde ise demir sanayisinin tesisine dair ilk kanun resmi gazetede yayımlanarak yürürlüğe girdi…
Demir çelik sanayisinin kuruluşuna yönelik 1932 yılına kadar aralıklarla süren çalışmalardan netice alınamadı ancak 1932 yılında yine ATATÜRK’ÜN talimatı ile yeniden yabancı uzmanlara inceleme ve araştırma yaptırılıp, Demir Çelik sanayisinin kuruluş yerinin saptanması ve diğer sorunlarının incelenmesini istedi.
Talimat verdi ve Sümerbank ve Erkan’ı Harbiye temsilcilerinin ortaklaşa yürüttükleri çalışma ile gerekli koşullar her yönüyle araştırıldı..
Türkiye’nin ilk entegre demir- çelik sanayinin; maden kömürü havzasına ve sahile yakınlığı, demiryolu güzergahında bulunuşu, jeolojik bakımdan ağır endüstrinin kurulmasına elverişli olması ve stratejik uygunluğu nedeniyle 13 hanelik Karabük Köyü’nde kurulmasına karar verildi.
10 Kasım 1936 tarihinde İngiliz Hükümeti ile imzalanan 2,5 Milyon Sterlinlik kredi anlaşmasına dayalı olarak H.A.Brassert Firmasına ‘Demir Çelik fabrikası montaj işi’ ihale edildi..
3 Nisan 1937 tarihinde dönemin Başbakanı İsmet İnönü tarafından temeli atıldıktan sonra 1 Mart 1938 yılında makine montajlarına başlanılan Karabük Demir Çelik Fabrikaları, İngiliz Mühendis, Türk teknisyen ve işçilerinin üstün çabaları sayesinde 2 yıl gibi kısa bir sürede tamamlanarak, 6 Haziran 1939’dan itibaren peyderpey işletmeye alınırken, Milli eserlerden Milli kaynakların ilk ürünü de 9 Mart 1941’de alındı.
1994 yılı sonuna kadar Türkiye Demir Çelik İşletmeleri Genel Müdürlüğü’ne bağlı bir müessese olarak faaliyet gösteren Karabük Demir Çelik Fabrikaları, 5 Nisan 1994 de dönemin Başbakanı Tansu Çiller tarafından “ Kapatılacaktır” diyerek ekonomik istikrar kararları çerçevesinde kapatılmasına karar vermesi sonrası bölgede yıkım yaşandı..
Bölge halkı Çelik İş sendikası Başkanı Metin Türker’in önderliğinde, yine Abdullah Kaplan, Recai Başkan, Taner Canyurt, Osman Nuri Bal gibi dönemin sendikacılarının örgütlü çalışmaları neticesinde 8 Kasım da kentteki STK ları siyasi partiler ve yerel medya desteğini de alarak resmen hayat durduruldu..
İşyerleri kapandı, Okullar tatil edildi, trafik durdu, kent ‘Ölmek ve Kalmak’ arasında eyleme geçti…
Bir yörenin haklı ve onurlu eylemleri sayesinde TDÇİ Karabük İşletmeleri kapatılmaktan, 1TL sına yöre halkına satılmaya dönüştü ve KARDEMİR doğdu ve kamuoyunda oluşan bu tepkiler sonrası yeni bir sürecin başlangıcı oldu.
Özelleştirme İdaresi Başkanlığı ile Kardemir A.Ş Müteşebbis Heyeti tarafından 30.03.1995 tarihinde imzalanan sözleşme ile devir şartları hükme bağlanarak özelleştirme gerçekleştirilmiş ve Karabük Demir Çelik Fabrikaları, Kardemir AŞ tarafından devir alındı..
Dönemin çalışanlarının tazminatlarına karşın hisse senetleri verildi. Devletin yapılmasın kapanacak denilen KÜTÜK Makinası fabrikası kuruldu, tesisler yenilendi… Yeni yatırım projelerini bir bir hayata geçiren Kardemir, geçen yıllar içinde bir taraftan üretim teknolojilerini yenilerken diğer yandan devreye aldığı Yeni Ray ve Profil Haddehanesi ve Yeni Yüksek Fırın yatırımları ile de, Türk sanayisine öncülük etmeyi sürdürdü…
Bugünlere gelindi..
86 Yıllık bu hikaye daha da bitmedi
Milli kaynaklardan, milli eserler üretirken, fabrikalar yapacak, yöre halkının da gurur kaynağı olmaya devam edecek KARDEMİR…
<dünü unutmadan nice 86 yıllık yarınlarına>