Karabük Demir Çelik Sanayi ve Ticaret A.Ş., kısaca Kardemir, Türkiye’nin ilk ağır sanayi fabrikasıdır.
Temelleri, sağlık sorunları nedeniyle törene katılamayan Mustafa Kemal Atatürk’ün görevlendirmesiyle Başbakan İsmet İnönü tarafından atılmış ve yapılan konuşmada; “Modern ve ileri bir millet endüstrisiz olamaz… Demir ve çelik malzemesini içeriden tedarikle memleket savunması bundan sonra daha sağlam, daha geniş temellere dayandırılmış olacaktır.” ifadelerine yer verilmişti.
1955 yılına kadar Sümerbank’a bağlı Demir Çelik Fabrikaları Müessese Müdürlüğü adı altında çalışan müessese, bu tarihten sonra bağımsız duruma geldi ve “Türkiye Demir ve Çelik İşletmeleri Genel Müdürlüğü” adını aldı.
Aynı yıl Etibank’ın bir müessesesi olan Divriği Demir Madenlerini de bünyesine alan Karabük Demir Çelik Fabrikaları, bir okul gibi sektöre eleman yetiştirerek Türkiye’nin diğer ağır sanayi kuruluşları Erdemir ve İsdemir’in kurulmasına da öncülük etti.
1995 yıllarına kadar ülkede Fabrika Kuran Fabrika olarak adlandırılan TDÇİ Karabük müessesi Çimento fabrikaları, şeker fabrikaları, spor salonları, TCDD Yolu köprüleri, TRT anten anten direkleri, Pendik-Taşkızak Denizcilik şantiyeleri yanı sıra Fabrikanın modernizasyonu kapsamında imalat ve montaj yapımını üstlenmişti..
3 Nisan 1937 temeli atılan Demir Çelik endüstrisi ile bir kent kurulmuş, 5 Nisan 1994 de dönemin Başbakanı Tansu Çiller tarafından ” Karabük Demir Çelik Fabrikaları olmak üzere zarar eden, ‘Devletin sırtında bir kambur olan’ Kamu İktisadi Teşekkülleri (KİT), özelleştirilecek ya da kapatılacak.” açıklaması sonrası ise bir kent ayaklanmış, esnafı, iş adamı, yerel basını ile omuz omuza olan Demir Çelik çalışanları kentte hayatı durdurarak “Fabrikalarımız Kapatmayız” mesajı vermişti.
8 Kasım eylemleri olarak da bilinen ve bir kentin toplu direnci sonrası dönem hükümetlerinin 1 TL sına yöre halkına satması ile KARDEMİR adını alan işletme bugün 87 yılını kutluyor.
Kaynak Osman Semih Gülen derlediği yazılarından alınmıştır.
