Karabük’te son dönemlerde bir çok derneğin ve kulübün doğa sporlarına özellikle doğa sporu ile tarihi mekanların gezilmesine dikkat ediliyor ve bu konuda gruplar kendi içlerinde güzel aktivitelere imza atıyor.
En son olarak Karabük Valiliğinin düzenlediği bir geziyi tarihçi/yazar Mustafa Akgün’ün kaleminden aktarıyoruz.
KATIR YOLUNDA TARİHE YOLCULUK
Sevgili okurlarımız; bu haftaki rotamız, UNESCO Dünya Miras Listesi’nde yer alan Tarihi Katır Yoludur.
Bu yazımızda; Tarihi Katır Yolunun geçmişini, hangi medeniyetlere ev sahipliği yaptığını, isminin nereden geldiğini, hangi amaçlarla kullanıldığını ele alacağız.
Tarihi Katır Yolunun Bilinmeyenleri
Eflani’den eski adıyla “Paflagonya’dan” Safranbolu’ya “Zağfiranpolis’e” uzanan 36 Kilometrelik Tarihi Katır Yolu geçmişin izlerini günümüze taşımaktadır.
1994 yılında Safranbolu’yla birlikte UNESCO Dünya Miras Listesine dâhil edilen Katır Yolu birçok Medeniyete ev sahipliği yapmıştır.
36 Kilometrelik Patika Taş yolda Eski Roma, Bizans, Anadolu Selçuklu ve Osmanlı Devletinden kalma Köprü, Han, Kurgan(Mezar) ve Çeşme (Sebil) gibi birçok tarihi eser yer almaktadır.
Katır Yolunun Tarihçesi
Katır yolunun tarihi çok eski dönemlere dayanmaktadır.
Bitinya Krallığı döneminde ticari ve askeri amaçlı inşa edilen Katır yolunda Eski Roma, Bizans, Anadolu Selçuklu ve Osmanlı Devletinin izleri bulunmaktadır.
Bir dönem Bizans Hâkimiyetinde olan Katır Yolunun, Fatih Sultan Mehmet döneminde Osmanlı Devletinin hâkimiyetine geçtiği bilinmektedir.
1956 yılında Eflani Karaevli Karayolunun yapılmasıyla Katır Yolunun Kullanımı azalmıştır. Günümüzde ise turizm amaçlı kullanılan Tarihi Katır Yolunun önemi giderek artmaktadır.
Katır Yolu İsmi Nereden Geliyor?
1400’lü yıllarda ticari ve askeri amaçlı kullanılan yolda ulaşım, At ve Katır gibi çeşitli hayvanlarla sağlanmaktaydı.
Osmanlı Devleti döneminde Kastamonu Sancağı ile Amasra Kolonisi arasında ticari alışverişin sağlanmasında Katır Yolu kullanılmıştır. Bu dönemde değerli eşya ve tarım ürünleri katırlar aracılığıyla Paflagonya’dan Safranbolu’ya oradan da Batı sancaklara iletilmiştir.
Batı Sancakları ile Kastamonu sancağı arasında Köprü vazifesi gören Katır yolunun ilk dönemlerdeki (asıl ismi) bilinmemektedir.
Fatih Sultan Mehmet Komutasındaki Osmanlı Kara ve Deniz ordusu 1460 yılında Cenevizlilere ait Amasra Kolonisini Kuşatmış ve bu kuşatma öncesi keşif ve askeri ikmalde Katır yolu kullanılmıştır.
Askeri amaçlı kullanılan Katır Yolunun isminin Sadrazam Veli Mahmud Paşa tarafından Amasra Kuşatması sonrası verildiği düşünülmektedir.
Katır Yolu Askeri, Ticari ve Ulaşım Amaçlı Kullanılmıştır.
Yüzyıllık tarihe sahip olan Katır yolunun Askeri, Ticari ve ulaşım amaçlı kullandığı düşünülmektedir.
36 Kilometrelik Taş döşeli (Patika) yolda çok sayıda Han, Hamam, Kervan, Sebil, Kurgan ve Köprü inşa edilmiştir.
Bu kadar çok eserin inşa edilmesi bu yolun askeri ve ekonomik amaçlı kullanıldığı doğrulamaktadır.
Günümüzde ise bu yol daha çok turizm amaçlı kullanılmaktadır.
Katır Yolu Üzerinde Bulunan Tarihi Hanlar
1)DEREHAN
2)DORUKHAN
3)KARAKAŞHAN
Katır Yolu üzerinde Bulunan Tarihi Taş Kemer Köprüler
1)MALAGÖZ
2) DERAHAN
3) PAŞADERE
HAZIRLAYAN: TARİHÇİ MUSTAFA AKGÜN