Karabük’ün kadim ormanlarında bilimsel adı “Arbutus Andrachne” olan bir ağaç var. Bu ağaç Akdeniz, Güneybatı Asya ve Karadeniz’in güneye bakan dağ yamaçlarına özgü bir türdür.
Türkiye’de bu ağaç; sandal ağacı ve Akdeniz çilek ağacı diye bilinir.
Sandal ağacı, her daim yeşildir. Yapraklarını yaz- kış dökmeyen bu ağaç, genellikle 4 metreden daha küçüktür. Odunları da mobilya sanayide kullanılabilir niteliktedir.
Sandal ağacı, Kocayemiş (Arbutrus Unedo) olarak da bilinen ağacın akrabasıdır. Maalesef ülkemizde ve şehrimizde pek yetiştirilen bir tür değildir.
Meyveleri doğadan doğal olarak toplanır ve taze olarak tüketilir. Meyvelerinden reçel, marmelat ve meyve jölesi yapılabilir.
Akdeniz çileğinin meyveleri genellikle 8-9 mm çapında, yuvarlak ve kocayemişe göre daha küçüktür. Renkleri ise kırmızıya yakındır.
Resim 1: Sandal ağacı genç girişimciler sayesinde, yetiştirilebilirse meyveleri ve odunu kullanılabilir niteliktedir. Çalışkan, devamlı okuyan ve üreten gençler ve girişimciler; bu ağacı, ekolojik dengeyi bozmadan üreterek, değer de katabilecek (katma değer) farklı çalışmalar (mobilya, reçel, marmelat, uçucu yağ, farmasötik kimya gibi) yapabilirler.
Sandal ağacının meyveleri organik asit, şeker (özellikle meyve şekeri), fenol ve antioksidan yönünden zengindir. Yerleşim yerlerinden uzak yerlerde ve asfalt olmayan yol kenarlarında yetiştiği için organik ve sağlıklı olduğunu da düşünebiliriz. Ancak yine de her meyve gibi çok aşırı fazla yenilmemelidir. Bir de tam ve doğru olarak tanımadan hiçbir meyveyi toplamamalıyız ve yememeliyiz.
Resim 2: Sandal ağacının meyvesi olan Akdeniz çileğinin hafif şekerli bir tadı var. Meyvelerinden reçel ve marmelat yapılabilir. Yine meyvelerinden ve yapraklarından sağlıklı uçucu yağlar yurt dışında yapılmaktadır.
Sandal ağacının meyvesi olan Akdeniz çileğinin hafif şekerli bir tadı var. Meyvelerinden reçel ve marmelat yapılabilir. Tarihsel olarak Hindistan’da sandal ağacından yapılan yağların (aromatik ve kokulu yağlar) tedavi amacıyla kullanıldığı biliniyor.
Karabük’ün zengin doğasının bizlere sunduğu eşsiz doğal meyvelerden biri olan Akdeniz çileği, yapılan bilimsel çalışmalarda da değerli ve sağlıklı bir ürün gibi duruyor. Yine birçok bilimsel çalışmanın konusu; bu zor yetişen ve meyvesi lezzetli olan ağacın nasıl daha kolay yetişeceğidir.
Çalışkan, devamlı okuyan ve üreten gençler bu ağacı ekolojik dengeyi bozmadan üreterek, değer de katabilecek (katma değer) farklı çalışmalar yapabilirler.
Kaynakça
- Sedat Serçe, Mustafa O, Ayfer Alkan Torun, Sezai Erciş Chemical composition, antioxidant activities and total phenolic content of Arbutus andrachne L. (Fam. Ericaceae) (the Greek strawberry tree) fruits from Turkey, Journal of Food Composition and Analysis