14 Mayıs 2023 cumhurbaşkanlığı ve milletvekili seçimlerinde oy kullanacak seçmen vatandaşların sayısını YSK açıkladı. YSK Başkanı Yener, “Yurt içindeki seçmen sayısı 60.697.843 olup bunun 30 milyona yakınını kadın seçmen oluşturuyor. 14 Mayıs 2023 tarihindeki seçimde ilk kez oy kullanılacak seçmen sayısı 4.904.672.” dedi. Yurt dışında yaşayan seçmen vatandaşlarımızın toplam sayısı da 3.286.258’dir. Dolayısıyla 2023 seçimlerinde oy kullanma hakkına 64.191.285 vatandaşımız sahiptir.
2018 cumhurbaşkanlığı seçimlerinde 59.367.469 seçmen varken bunların 51.197.959’u oy kullanmıştı. Oran olarak bakıldığında %86,24’lük çoğunluk 2018 seçimlerine katılmıştı.
Nerede Oy Kullanacağım?
2023 cumhurbaşkanlığı ve milletvekili seçimlerinde oy kullanacak olan seçmenler, seçmen sandık sorgulama işlemini merak etmektedir. Seçmen sorgulama, seçmen kağıdı sorgulama, seçmen sorgulama servisi veya seçmen sorgulama uygulaması nedir gibi soruları olan seçmen vatandaşlarımıza bu makalenin ilk kısmında cevap vereceğiz.
Seçmen Kağıdı Ne Zaman Gelir?
Seçmenlerin hangi seçim bölgesinde, kaç numaralı sandıkta oy vereceğini, seçmen sıra numarasını ve diğer gerekli bilgileri içeren kağıda seçmen bilgi kağıdı denir. YSK’nın seçim takvimine göre 7 Mayıs 2023 tarihine kadar seçmen bilgi kağıtlarının seçmenlere dağıtımı tamamlanmış olacak.
Seçmen bilgi kağıdı kendisine ulaşmayan veya kaybeden seçmenler ne yapmalı?
Seçmen Kağıdı e-Devlet Üzerinden Sorgulaması
Seçmenler e-Devlet sistemi üzerinden seçmen bilgi kağıtlarının dökümlerini alabilir. İlgili döküme ulaşmak için öncelikle e-Devlet sistemine giriş yapmalısınız. Arama kısmına “Yurt İçi Seçmen Kaydı Sorgulama” yazın. Böylece açılan ekranda size ait seçmen bilgi kağıdını göreceksiniz. Bu bilgi formunda; yurt içi seçmen bilgileriniz, seçim bölgeniz, oy kullanacağınız sandık numaranız, seçmen sıra numaranız ve aynı hanede oturan seçmenlerin isim, oy vereceği yer, sandık numarası ve sıra numarası yer alır.
https://www.turkiye.gov.tr/yuksek-secim-kurulu-yurt-ici-secmen-kaydi-sorgulama bu linke tıklayarak seçmen kağıdı sorgulama ekranına erişebilirsiniz.
Oy Kullanırken Gerekli Belgeler
Cumhurbaşkanlığı ve milletvekili seçimlerinde oy kullanmak üzere sandık yerine gelen vatandaşlar hangi belgeleri yanında getirmelidir? Seçmenler; Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarasını taşıyan, Türkiye Cumhuriyeti kimlik kartı, geçici kimlik belgesi, nüfus cüzdanı, resmî dairelerce verilen soğuk damgalı kimlik kartı, pasaport, evlenme cüzdanı, askerlik belgesi, sürücü belgesi, hakim ve savcılar ile yüksek yargı organı mensuplarına verilen mesleki kimlik kartı, avukat, noter ve askerî kimlik kartı gibi kimliğini tereddütsüz ortaya koyan resimli, resmi nitelikteki belgelerden biri ile seçmen sıra numarasını söyleyerek oy kullanabilecek.
Belediyeler ile köy veya mahalle muhtarlarınca düzenlenip onaylanan kimlik belgeleri seçmenin kimliğinin tespitinde geçerli değildir.
Sandık kurulunun kimlerden oluştuğu da vatandaşlarımızca merak edilmektedir. Bu yazının devamında bu konudan bahsedeceğiz.
Sandık Kurulu Kaç Kişiden Oluşur 2023
YSK, Resmi Gazete’de 14 Mayıs seçimlerinde görev alacak sandık kurullarının görevlerine ilişkin bir genelge yayımladı. Bu genelgeye göre sandık kurulu ve seyyar sandık kurulu; bir başkan, altı asıl ve altı yedek üyeden oluşur ve asıl üyeleri ile toplanır. Kurul başkanı kamu görevlisi olmak zorundadır. Diğer üyeleri de son milletvekili seçiminde o ilçede en çok oy alan beş parti belirler.
Sandık kurulu başkanı eğer göreve gelmezse, kamu görevlileri arasından belirlenen üye; bu üyenin de bulunmaması durumunda da en yaşlı üye kurula başkanlık eder.
Başkan veya üyelerden bir kısmının göreve gelmemesi halinde en az dört kişiyle çalışmaya devam edilir.
Sandık Görevlisi Ücreti 2023
2023 yılı için sandık görevlisi ücret miktarı henüz belli olmadı. Bununla birlikte, geçen seçimlerde ücret hesaplama yöntemi 2000 x memur maaş katsayısı şeklindeydi. Dolayısıyla bu seneki sandık görevlisi ücretlerinin 2000 x 0,433684 = 867 TL civarında tahmin edilmektedir.
Oy Verme Süresi
Ülke genelinde oy verme süresi 08.00 ile 17.00 saatleri arasındadır. Bu saatler arasında sandık yerine geldiği halde oy verme sırasında bekleyen seçmenlerin sayısı ve kimlikleri sandık kurulu başkanı tarafından alınarak oy kullanmalarına izin verilir. Buna karşılık YSK’nın belirlediği saatler dışında gelen seçmenler oy kullanamaz.
Oy Sayım ve Döküm İşlemleri
Oy verme işlemi bitince, kurul başkanı bu durumu yüksek sesle ilan eder. Sonrasında kurul başkanı, oy vermenin bittiği saati tutanak defterine geçirir.
Sandık kurul başkanı, sandıktan çıkan zarfları yüksek sesle iki defa sayar. İki sayım arasında bir fark olursa, üçüncü sayım yapılarak karar verilir.
Sonrasında tespit edilen zarf sayısı, sandık sonuç tutanağına işlenir.
Zarf sayımı yapıldıktan sonra, oyların geçerliliği kontrol edilir.
Geçersiz Oy Nasıl Olur?
- Sandık kurulunca verilen biçim ve renkte olmayan,
- “Türkiye Cumhuriyeti Yüksek Seçim Kurulu” filigranı olmayan kağıttan imal edilmiş olan,
- Yüksek Seçim Kurulu amblemi olmayan,
- Üzerinde ilçe seçim kurulu mührü bulunmayan,
- Üzerinde sandık kurulu mührü bulunmayan
- Tamamı yırtılmış olan
- Üzerinde ilçe seçim kurulu ve sandık kurulu mührü dışında herhangi bir mühür, imza, yazı, parmak izi veya herhangi bir işaret bulunan zarflar geçersiz sayılır.
- Oy pusulaları geçerli olacak şekilde mühürlenmiş olsa dahi zarfın içine herhangi bir şey konulması durumunda oy geçersiz olur.
- Hiçbir yerine “EVET/TERCİH” mührü basılmamış olan zarflar geçersizdir.
- Aynı ittifak içinde yer almayan birden fazla siyasi partiye mühür basılmış olmasında oy geçersizdir.
- Üzerine mühür haricinde herhangi bir özel işaret, isim, imza veya parmak izi basılmış olan oylar geçersizdir.
- Mührün başka bir aday, siyasi parti veya ittifak alanı dışına taşmış olması durumunda oy geçersizdir.
Geçersiz Oylar Ne Oluyor?
Sandık kurulu, sandıktan çıkan zarfları geçerli ve geçersiz olmak üzere ikiye ayırır. İtiraz edilen zarflar da bir kenara ayrılarak tekrar incelenir, geçerlilik durumuna karar verilir. Elde edilen her sayı tutanak defterine işlenir.
Geçersiz zarflar paketlenerek paketin üzeri mühürlenir. Paketin üzerine zarf sayısı da yazılır. Bu paket saklanır ve kesinlikle açılmaz.
Hangi Oy Pusulaları Geçerlidir?
- Zarflar açılırken veya oylar okunurken yırtılan,
- Bütünlüğü bozmayacak şekilde bir kısmı kazara yırtılan,
- Oy pusulasında bulunan lekelerin özel bir işaret koymak maksadıyla olmadığı anlaşılan,
- Oy pusulasının katlanması sebebiyle mühür izi diğer kısımlara geçen,
- YSK filigranı olduğu halde sandık kurullarının ihmaliyle mühürlenmemiş pusulalar geçerlidir.
- Bir Cumhurbaşkanı adayı, siyasi parti veya ittifak alanında başka bir alana taşmaması kaydıyla mührün birden çok basılması halinde oy geçerlidir.
- Mührün yuvarlak alan yerine, aday veya siyasi partiye ayrılan alanın herhangi bir yerine basılmış olması durumunda oy geçerlidir.
- Mührün bir ittifak veya siyasi partiye ayrılan alanın dışına taştığı ancak başka bir ittifak veya siyasi partinin alanına girmediği durumlarda oylar geçerlidir.
- İttifakın unvan alanı kısmına mühür basılması durumunda oy o ittifaka yazılır.
- Aynı ittifakta olan farklı partilere mühür basılması durumunda oy o ittifaka yazılır.
- Hem ittifak unvan alanına hem de o ittifaktaki bir partiye mühür basılması durumunda oy o partiye yazılır.
Oy kullanmak her vatandaşın görev ve sorumluluğudur. Bundan dolayı 14 Mayıs 2023 Pazar günü hem Cumhurbaşkanı hem de 28. Dönem Milletvekili seçimlerinde oyunuzu kullanmayı unutmayın.