Karabük’ün Yenice ilçesinin büyük oranda geçim kaynağı orman emvali üzerine kurulu ve Yenice ilçesinin ekonomisinin neredeyse tamamını sağlayan orman emvali ile ilgili oluşan rant iddiaları yıllardır ilçe gündeminden hiç kalkmadı.
33 orman kooperatifinin faaliyet gösterdiği Yenice ilçesinde, Orman İşletme Müdürlüğünün bu kooperatiflere yıllık ödeme bütçesi 3 Milyon TL’yi geçiyor. Oluşan ekonomik boyutun yanı sıra rant iddiaları da neredeyse bu bütçelere yaklaşıyor.
Yenice Orman Köylerinde kurulan 33 kooperatifin arasında 4-5 kooperatif yıllık 3 Milyon TL bütçenin %70’ini alıyor.
Orman işletme Müdürlüğü her sene kesim alanlarını ve kesilecek ağaçları damgalıyor ve söz konusu bölgenin kooperatifine kesim işlerini veriyor. Kesim yapılacak bölgenin yola yakınlığı, damgalanan ağaçların yanı sıra ekstra damgalamalar gibi rant oluşturan kayırma iddiaları artık ilçede normal olarak görülmeye başlanmış.
En önemlisi ise kesimden, nakliyesine kadar kooperatiflerin aldığı ücretler, Orman İşletme Müdürlüğü tarafından satılan tomruk mamulün maliyetini oluşturuyor ve bu maliyet acaba devlete piyasa fiyatlarının altında mı yoksa çok üzerinde mi mal oluyor?
Tarım ve Orman Bakanlığı, bu tartışmalara ve kendisine oluşan yüksek maliyetlere son vermek için yeni bir uygulamayı tüm yurt genelinde faaliyete sokmaya başladı.
KERESTE FABRİKALARI ARTIK KENDİ AĞACINI KENDİ KESİYOR
Tarım ve Orman Bakanlığı, kooperatifler ya da ara müstecirler tarafından Orman İşletme Depolarına getirttiği tomruk mamulü başta kereste fabrikaları olmak üzere, üretici özel firmalara depodan satış sistemi ile satıyordu.
Şimdi Kereste fabrikaları gibi üretici firmalara direk dikili ağacı satıyor ve kesimi ile nakliyesine karışmıyor. Böylece devletin üzerine yük olan mamulü depoya getirme maliyeti %40 oranında azaltılması sağlanıyor. Yani devlet Orman İşletme Depolarından tomruk satışını yapma sistemini terk ederek, yıllık kazancını %40 oranında arttırmayı başardı.
Tarım ve Orman Bakanlığının dikili ağaç satma uygulamasını kısaca özetlemek gerekirse; Kereste fabrikaları gibi üretici özel firmaların talep ettiği metre küp miktarına denk gelecek bir alan belirleniyor ve bu alanda kesilecek ağaçlar Orman İşletme Müdürlüğü yetkilileri tarafından damgalanıyor. Kereste fabrikaları gibi üretici firmalar belirlenen alandaki damgalı ağaçları kendileri kesiyor ve kesim alanında yapılan tespitlerden sonra kendi depolarına nakliyesini kendileri yapıyor. Sonuçta üretici firmalar bu maliyetleri, devletin yaptırdığından %40 oranlarında daha düşüğüne getirebiliyor.
Kesim yapılacak alanda bir orman kooperatifi varsa, dikili ağacı satın alan üretici firma ilk önce söz konusu o kooperatiften kesim ve nakliye teklif almak zorunda. Daha sonra piyasadan da teklif alabiliyor ve piyasadan aldığı teklif orman kooperatifinin verdiği teklifin altında ise kooperatife vermeyebiliyor. Fakat kooperatifin kesim ve nakliye teklifi daha düşük ise o orman kooperatifine vermek zorunda.
BATIKARADENİZ BÖLGESİNDE DİKİLİ AĞAÇ UYGULAMAYA GİRMEYEN TEK YER YENİCE
Tarım ve Orman Bakanlığı tüm yurt genelinde orman emvali satışında dikili ağaç satış uygulamasına geçerken Batı Karadeniz bölgesinde üreticilere dikili ağaç satışı uygulamasına geçilmeyen tek yer Karabük’ün Yenice ilçesi kaldı.
Yıllardır orman emvalinde büyük rant iddialarının konuşulduğu Yenice’de, bazı orman kooperatiflerinin siyasi iradeden tutunda, bürokrasiye kadar birçok kesime rant oluşturdukları iddialarından dolayı dikili ağaç satışının şu ana kadar Yenice’ye girmediği de konuşuluyor.