(24 Temmuz 1923)
Emperyalist Devletlere Türkiye cumhuriyetinin Tapusunun Türk milletine Ait olduğunu onaylattığımız anlaşmanın 97.Yılı
Mustafa Kemal Atatürk, Daha 22 Haziran 1919’da Amasya Genelgesi ile Cumhuriyet Rejiminin Kurulacağını Dünya’ya ilan etmişti.
Türk milleti Kurtuluş Savaşını kazanıp Anadolu’yu Emperyalistlerin işgalinden kurtarmıştı. Mudanya Anlaşmasıyla İstanbul ve Doğu Trakya TBMM’nin yönetimine devredilmişti.
Artık sıra İtilaf devletleri ile hukuki ve siyasi anlaşmazlıkları çözmeye gelmişti. İtilaf Devletleri barış görüşmelerinin yapılacağı yer olarak tarafsız bir ülke olan İsviçre’nin Lozan kentini seçtiler.
Mustafa Kemal Paşa ise görüşmelerin İzmir’de yapılmasını istiyordu. Bu sayede yeni Türk Devletini tüm dünyaya tanıtmayı, Yunanlılarının Türk Halkına yaptığı zalimliği göstermeyi, ayrıca konferansı daha yakından takip ederek cephede kazanılan zaferin masa başında kaybedilmesini engellemeyi planlıyordu.
İşgalci güçler, 13 Kasım 1922’de Lozan da yapılacak olan barış görüşmelerine TBMM Hükümetini ve İstanbul Hükümetini birlikde davet ettiler. ( 27 Ekim 1922 )
TBMM Lozan da ikilik çıkmasını engellemek için 1 Kasım 1922’de saltanatı kaldırarak Osmanlı Devletinin varlığına resmen son verdi. Böylece TBMM Hükümeti konferansa Türk Ulusunun tek temsilcisi olarak katılarak İtilaf devletlerinin amaçlarına ulaşması engellemiştir.
Yeni Türk devletinin kaderini çizecek olan bu konferansa, TBMM Hükümetini Mudanya Ateşkesindeki diplomatik başarısından dolayı,
İsmet Paşa başkanlığındaki bir heyet temsil etti.
20 Kasım 1922 de başlayan Lozan Konferansında, Boğazlar, Musul, Borçlar, Kapitülasyonlar ve Karaağaç sorunlar nedeniyle uzlaşma sağlanamadığı için görüşmeler 4 Şubat 1923’de kesildi. Temsilciler ülkelerine geri döndü.
Her ne kadar Türkiye, Kurtuluş Savaşından galip devlet olarak çıksa da, Emperyalistler Türkleri yenilmiş bir Millet sayıyor, ona göre hareket etmek istiyorlardı.
Konferansın tüm olumsuzluklarına rağmen Türkiye baskılara boyun eğmedi. Türk ordularının Boğazlar ve Musul üzerine hareket etmeye yönelmesi, barış görüşmelerini yeniden başlattı.
24 Temmuz 1923’de tüm baskılara rağmen Türkiye, Avrupa Devletlerine önemli ölçüde kendi taleplerini kabul ettirmiştir.
Bu nedenle Lozan barış Anlaşması, Türk heyetinin Ulus adına kazandığı siyasi bir başarıdır. Böylece Kurtuluş savaşımız sona ermiş, Cahillikle, yoksullukla mücadele dönemi başlamıştır.