Önal “Tümörün saklanacak yeri kalmadı”

Türkiye’de ilk olarak Başkent Üniversitesi Hastanesinde kullanılan ‘1.5 tesla MR-Linak’ teknolojisi ile tedavi yöntemi sağlık sektöründe yeni bir dönemin açılmasını sağladı

Radyoterapi gereksinimi olan hastaların MR-Linac için bir aday olduğuna dikkat çeken uzmanlar artık “tümörün saklanacak yeri kalmadı” diyorlar

Ülkemizde sadece Başkent Üniversitesi Hastanesinde uygulamaya alınan  “ 1.5 TESLA MR LİNAK” için Karabük Gündem olarak Başkent Üniversitesi TIP Fakültesi Radyasyon Onkoloji Anabilim Dalı Başkanı PROF.DR.  Sayın H. CEM ÖNAL hocamıza sorduk..

İşte o röportajımız

Karabük Gündem; HALK ARASINDA IŞIN YA DA ŞUA TEDAVİSİ OLARAK DA BİLİNEN “RADYOTERAPİ” NİN KANSER TEDAVİSİNDEKİ YERİ ÖNEMİ NEDİR?

PROF.DR. H. CEM ÖNAL ; Işın tedavisi veya radyoterapi, kanser tedavisinin önemli kısımlarından birisidir. Bilindiği üzere, kanser tedavisinde birden fazla bölüm hasta yönetiminde bulunmaktadır. Bunlar cerrah, tıbbi onkolog ve radyasyon onkoloğudur. Kanser tedavisinin büyük birkısmında cerrahi, kemoterapi ve radyoterapi kullanılmaktadır. Bu tedavi yöntemlerinin sıralaması ise hastaya ve hastalığa bağlı olarak değişiklik göstermektedir. Radyoterapide esas amaç hastalığı bulunduğu yerde kontrol etmek ve bazı durumlarda ise tamamen yok etmektir. Genellikle ameliyat sonrasında tümörün çıkarıldığı bölgeye ve tekrarlama riski yüksek olan bölgelere radyoterapi uygulanarak hastalığın tekrarlama riski azaltılmaktadır. Bazı hastalık grubunda ise, prostat kanseri, erken evre gırtlak kanseri, nazofarenks (geniz) tümörleri, ileri evre rahim ağzı tümörleri gibi, radyoterapi tek başına veya kemoterapi ile birlikte kullanılabilmektedir. Bazı durumlarda ise, radyoterapi tümörü küçültmek amacıyla ameliyat öncesi uygulanabilmektedir.

Karabük Gündem; AKILLI RADYOTERAPİ OLARAK GÖSTERİLEN “MR LİNAK” NASIL BİR TEKNOLOJİDİR? NASIL ÇALIŞIR?

PROF.DR. H. CEM ÖNAL ; MR-Linak teknolojisi oldukça yeni olup son 2-3 yıl içerisnde daha aktif kullanılmaya başlanmıştır. Bu uygulamada kullanılan radyasyon diğer LİNAC cihazlarında kullanılan radyasyon ile benzerdir. Önemli farklılığı ise tedavi sırasında tümörü MR ile görüntüleyerek ve tümör hareketlerini izleyerek, o bölgeye yüksek radyasyon dozunu daha doğru bir şekilde uygulama özelliğinin olmasıdır. Yani tedaviyi daha keskin bir şekilde uygulama imkanı sağlayan yüksek teknolojiye sahip radyoterapi cihazıdır. MR-Linac’ın önemli katkısı tümörün daha doğru bir şekilde tedavi edilmesi, bununla birlikte de yümöre yakın organların da daha iyi korunmasına olanak sağlamasıdır.

Karabük Gündem; MR LİNAK’ I BENZER TEKNOLOJİLERDEN AYIRAN ÖZELLİKLERİ NELERDİR?

PROF.DR. H. CEM ÖNAL ;  Görüntü kılavuzluğunda yapılan radyoterapi uygulamalarında ya bilgisayarlı tomografi kullanılmakta ya da direkt grafiler kullanılmaktadır. Bu görüntüleme yöntemleri ile karın içi yerleşim gösteren tümörler, pankreas, karciğer, prostat gibi, ve diğer yumuşak dokular çok iyi görüntülenememektedir. Bu nedenle bu bölge tümörlerinde olası hataları asgariye indirgemek ve hedef hacme yeterli dozu vermek amacı ile emniyet verilerek ışınlama yapılmaktadır. Aslında tedavi edilen bölgeden daha geniş bir alana radyasyon verilmektedir. Buna bağlı olarak normal dokular da daha fazla radyasyon dozu alacağından dolayı, beklenmedik yan etkilerde bir miktar artış görülebilmektedir. Ancak MR-Linac ile tedavi cihazının içerisinde MR görüntüleme cihazı olduğundan dolayı, diğer yöntemler ile net olarak görüntülenmeyen bölgeler daha keskin bir şekilde görüntülenebildiğinden, geniş emniyet marjı vermeden güvenli bir şekilde radyasyon tümör bölgesine uygulanabilmektedir. Ayrıca tedavi sırasında da devamlı MR görüntüsü alındığından dolayı da tedavi amaçlı çok yüksek dozlar tümör bölgesine güvenli bir şekilde verilebilmektedir. Yani konvansiyonel LİNAC dediğimiz diğer tedavi cihazları ile uygulanan 5 – 8 haftalık tedaviler, 5 güne kadar güvenli bir şekilde indirgenebilmektedir.

Karabük Gündem; HASTALARINIZ, KANSER TEDAVİSİNDE MR LİNAK’ TAN NE ZAMAN FAYDALANABİLİR? HANGİ KANSERLERDE MR LİNAK’ TAN FAYDA GÖRÜLEBİLİYOR?

PROF.DR. H. CEM ÖNAL ; Radyoterapi gereksinimi olan tüm hastalar MR-Linac için bir adaydır. Ancak hastaya ve hastalığa özgü bir takım özellikler incelenerek tedavi kararı verilmektedir. Tedavi kararını da sadece Radyasyon Onkolojisi uzmanı hekimler verebilir, diğer branştaki hekimlerin tek başına MR-Linac için tedavi kararı verme yetkisi yoktur. MR-Linac ile günümüzde pankreas, karaciğer, prostat, rektum ve akciğer kanserleri daha sık tedavi edilmekle birlikte, kısa süre içerisinde yeni tedavi protokolleri eşliğinde MR-Linac kullanım yelpazesi genişleyecektir. Seçili vakalarda da hastaların tanıları ve tümörün yerleşim yerine göre MR-Linac kullanılabilmekledir. 

Karabük Gündem; MR LİNAK TEKNOLOJİSİNİN BAŞARISI HAKKINDA DA BİLGİLENDİRİR MİSİNİZ?

PROF.DR. H. CEM ÖNAL ; MR-Linac oldukça yeni teknoloji olduğundan dolayı elimizde henüz olgunlaşmış data bulunmamaktadır. Tedavi başarısının etkileyici olduğunu gösteren merkez deneyimleri yakın zamanda yayınlanmaya başlamıştır. MR-Linac ile tedavi edilen hastaların uzun süreli takip sonuçları da yayınlandıktan sonra, beklentilerimizin karşılığını alacağımız kanaatindeyim. Biz de merkezimizde kısa süre önce tedaviye başladık, ve başlangıçta tedavi ettiğimiz hastaların ilk değerlendirmelerinde yüz güldürücü sonuçlar gördük. Tedavi ettiğimiz hastaların uzun süreli takiplerinde de benzer sonuçları da görmeyi bekliyoruz.

Karabük Gündem; ÖNCEDEN RADYOTERAPİ TEDAVİSİ GÖRMÜŞ BİR KİŞİ MR LİNAK İÇİN ADAY OLABİLİR Mİ?

PROF.DR. H. CEM ÖNAL ; Önceden radyoterapi alan hastalarda, tekrarlayan bölgeye yüksek doz vermek olukça zordur. Her organın alacağı radyasyon dozu sınırlı olduğundan dolay, ikinci veya üçüncü kez radyoterapi uygulanan hastalarda, doz sınırını aştığımız takdirde, organlarda geri dönüşümsüz, kalıcı hasarlar oluşabilmektedir. Bu nedenle, seçili vakalarda ve uygun tedavi planlaması yapılan hastalarda ikinci seri ışınlama yapılabilir. MR-Linac cihazının ikinci seri ışınlama yapılacak hastalardaki en önemli avantajı, ışınlanacak hacmi doğru bir şekilde görüntüleyerek ışınlama olanağı sağlamasıdır. Bunun soncunda da daha küçük alan ışınlanacağından, daha önce radyasyon alan organlarda kalıcı hasar oluşma olasılığı asgariye indirgenecektir. Diğer cihazlarla ikinci seri ışınlama yapılamayan seçili hastalarda MR-Lnac bir tedavi alternatifi oluşturmaktadır.

Karabük Gündem; BAŞKENT ÜNİVERSİTESİ, TÜRKİYE VE BÖLGEDE BU TEKNOLOJİYE SAHİP İLK VE TEK MERKEZ. BU KONUNUN ÖNEMİ NEDİR?

PROF.DR. H. CEM ÖNAL ; Başkent Üniversitesi Türkiye’de sağlık uygulamalarında bir çok ilke imza atmıştır. 1.5 Tesla (yüksek çözünürlüklü) MR-Linac tedavi cihazını da Türkiye’ye ve bölgemize ilk kez Başkent Üniversitesi getirmiştir, ve hastalarımız bu yüksek teknoloji ile tedavi imkanına sahip olmuştur. Sadece Türkiye için değil, yurtdışından gelecek hastalar da bu cihaz ile tedavi edilebilecektir. Dünyada 1.5 Tesla MR-Linac’ı kullanan 19. merkez olarak faaliyet göstermiş olmamız Türkiye için gurur vericidir. Ayrıca bu cihaz için bölgemizde ve tüm dünyada eğitim ve referans merkez olarak da kabul görmemiz tüm ekibimizin motivasyonunu arttırmaktadır. 1.5 Tesla MR-Linac için dünyaya eğitim merkezi olarak görev yapacak olmamız, Türkiye’nin sağlık uygulamalarında oldukça başarılı olduğunu kanıtlamaktadır.  

Karabük Gündem; SON OLARAK, KANSER TEDAVİSİNDE NASIL MERKEZLER TERCİH EDİLMELİ? NELERE DİKKAT EDİLMELİ?

PROF.DR. H. CEM ÖNAL ;  Kanser tedavisi, tam teşekküllü onkoloji merkezlerinde yapılmalıdır. Yani kanserli hastalara her türlü tanı ve tedavi olanağı sağlayan bir merkez gereklidir. Ayrıca sadece tedavi sırasında değil tedavi sonrası takipte de birden fazla bölümün entegre olduğu hastaneler kanser tedavisi için uygun merkezlerdir. Kanser tanısı alan hastalar mutlaka tedavi ve takip sürecinde ‘tümör konseyleri’ nde tartışılmalı ve tedavi planlaması yapılmalıdır. Bu nedenle, kanser tanısı alan hastaların mutlaka her türlü tedavi ve takip olanağı olan, yeterli altyapı ve tecrübeli ekibe sahip merkez tarafından yapılması gerekmektedir.

Son olarak bana bu röportaj imkanı sağlayan sizlere teşekkür etmek istiyorum. Yüksek teknolojiye sahip 1.5 Tesla MR-Linac kullanmaya başladıktan sonra, artık tümörün saklanacak yeri kalmadı demeye başladık. Sevgi ve saygılarımla.