1.Bölüm Linki ;  https://karabukgundem.com/hatinoglundan-fabrikalar-yapan-fabrika-yazi-dizisi-2.html

2.Bölüm Linki ;  https://karabukgundem.com/hatinoglundan-fabrikalar-yapan-fabrika-yazi-dizisi-2.html

3.Bölüm Linki ; https://karabukgundem.com/fabrikalar-yapan-fabrika-bolum-3.html

    4.Bölüm Linki ; https://karabukgundem.com/fabrikalar-yapan-fabrika-ve-bir-omur-4-bolum.html

 SÜMERBANK’ TAN ,  KARABÜK DEMİR ÇELİK’E

1976 senesinde İTÜ Makine Fakültesi’nde Sanayi Mühendisliği alanında Lisansüstü öğrenimine devam ederken SÜMERBANK’tan burs alıyordum. Lisans üstü öğreniminin 2. senesi Sümerbank Bakırköy Pamuklu Sanayi Müessese Müdürlüğünde çalışmaya başladım. Bir gün yüksek lisans tez çalışmamla alakalı olarak İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesine uğramıştım. Fakülte duyuru panosunda Türkiye Demir Çelik İşletmeleri Genel Müdürlüğüne bağlı Karabük Demir Çelik Müessese Müdürlüğünün muhtelif uzmanlık alanlarında Master öğrenimi için burslu olarak yurtdışına öğrenci gönderileceği konusunda bir duyurusunu gördüm. Müracaat edenler arasında yapılacak yazılı seçme sınavı ile yurtdışına gidecek öğrenciler belirlenecekti.

İTÜ Maçka Tesislerinde  KARDEMİR uzmanları ve İTÜ hocalarının   yaptığı   yazılı seçme sınavı sonucu  Genel Planlama konusunda İngiltere’de öğrenim görmek üzere seçildim. Seyahat  hazırlıkları için büyük bir hevesle Karabük’e gittim. Eğitim Müdürlüğüne gittiğimde beni üzecek bir haberle karşılaştım. Müessese yönetim Komitesi tarafından onaylanan burslular  listesinde benim adım yoktu.Önceki bölümde özet olarak anlattığım bu konuyu ve yaşadıklarımı biraz daha ayrıntılı olarak anlatmak istiyorum.

Eğitim Müdürü rahmetli Nihat Çırık bey çok üzüldüğünü ve nedenini kendisinin de bilmediğini belirtti. Ben kısa bir şok yaşadıktan sonra yurtdışına gitmeye çok istekli olduğumu ve bu kararın düzeltilebilmesi için bir çare olup olmadığını sordum. Nihat bey onaylı liste Yönetim Komitesinden çıktığı için ümitli  olmadığını söyleyerek Müessese Müdür yardımcısı ile bir görüşme yapmamı tavsiye etti. Müesse Müdürlük binasi önünde  yarım saat derin düşüncelere daldım. Yaşadığım büyük hayal kırıklığı ve stres nedeniyle  dakikalarca  ağladım.

Müessese Müdür yardımcısının özel kaleminde beklerken orada hizmetli olarak çalışan iki bayanın aralarında ARHAVİ şivesiyle Lazca konuştuklarını duydum ve kendilerine Lazca nereli olduklarını sordum. Arhavili olduğumu öğrenince yakınlık gösterdiler ve sorunum hakkında kendileriyle biraz dertleştim. Müessese Müdür Yardımcısı Kenan Turhan  beyle görüşmemi sağladılar. Kenan TURHAN bey yönetim komitesinin neden onaylamadığını  öğrendikten sonra  çözüm için uygun bir yol gösterdi.

Tanıştığım bayanlardan birisi kendisinin bir yakını olan ve müessesede çalışan  Orhan Gürkan isminde  bir mühendisin bana yardımcı olabileceğini söyledi.Aynı gün içerisinde İstanbul’a geri döneceğimi planladığım için otellerde yer ayırtmayı düşünmemiştim.

Beklenmedik bu gelişme nedeniyle İstanbul’a dönüş seyahatımı bir gün erteleyip otelde kalmaya karar verdim.Kurumdan çıkarken Güvenlikte görevli arkadaşlardan otel bulma konusunda yardımcı olmalarını rica ettim.Uzun bir süre Karabük ve Safranbolu’da muhtelif otelleri aradılar ama hiçbir otelde boş yer yoktu.

Ertesi gün yapılacak  ÇELİK-İŞ Sendikasının Genel Kurul toplantısı nedeniyle Karabük ve Safranbolu’da otellerde kalacak yer bulamamıştım. Bir çare bulurum düşüncesiyle güvenlikte bana yardımcı olmaya çalışan görevlileri de meşgul etmemek için Kurum’dan ayrıldım. Aralık soğuğu ve gece karanlığında saatlerce Karabük sokaklarında tur attım. KARABÜK  kelimesi ne demek acaba diye düşündüm. O zamanlar cep telefonları yoktu  ve   şimdiki gibi bilgiye erişmek kolay değildi. Kendi kendime Karabük’te kara bir gün geçirdim ve şimdi de gece karanlığında “karalar bağlamak “ (TDK sözlük anlamı çok kederlenmek)  durumunda kaldım diye düşündüm ve güldüm. Tek çare olarak otobüs terminaline giderek geceyi orda geçirmeyi düşündüm. Demir kanepe üzerinde uyumaya çalıştım ama zor bir gece olmuştu.

Ertesi gün Orhan GÜRKAN  beyle tanıştık. Orhan Gürkan’ın Acele Hasan namıyla bilinen ve bize komşu köyde yaşayan babasını iyi tanıyordum. Konuyu anlattım. Uzun süreden beri Karabük Demir Çelik’te çalıştığından birçok yöneticiyi yakından tanıyordu. Önce sınavı kazanalar listesinde olduğum ve resmi bir yazıyla çağrıldığım halde Yönetim Komitesinde neden  yurt dışına çıkışım için onay çıkmadığını öğrenmek gerekiyordu.

Orhan bey , Yönetim Komitesi raportörü Ülkü (ÖZTUNA) İNCE hanımı arayarak durumumu anlattı. Ülkü hanım konuyu hatırladığını ve benim Sümerbank’tan aldığım burs nedeniyle  mecburi hizmetim bitmediği , Sümarbank’a olan borç ödenmediği  ve muvafakat alınmadığı için   olumsuz karar çıktığını belirtti. Sümerbank’tan 1 yıl burs aldığım için 2 yıl mecburi hizmetim vardı. Göreve başlayalı 9 ay olmuştu ve 1 yıldan fazla mecburi hizmetim kalmıştı.1976 yılında memur/mühendis maaşının 3000-3500 TL olduğu dönemde benim 30.000 TL tazminat ödemem gerekiyordu ve bu parayı ödemek benim için mümkün değildi. O zaman şöyle bir çare aklıma geldi ve görüştüğüm yöneticilere bunu önerdim. İngitere’de bana verilecek burs nedeniyle kuruma olan maliyetimiz muhtemelen  yıllık 200.000 TL cıvarındaydı.1 yıl bursa karşılık 2 yıl mecburi hizmet şartı vardı. Ben Sümerbank’a olan 30.000 TL borcumun Karabük Demir Çelik tarafından ödenmesi halinde 2 yıl daha ilave mecburi hizmeti kabul edeceğimi  belirttim.

Kenan TURHAN bey ve diğer yöneticilerle yapılan görüşmeler sonrası  Sümerbank’a olan borcumun KARABÜK D.Ç. tarafından  ödenmesi karşılığı ilave 2 yıl mecburi hizmeti kabul etmem  ve SÜMERBANK’tan muvafakat almam şartıyla   yurtdışına çıkabileceğim söylendi. Gerekenler yapılarak karar düzeltildi ve İngiltere yolu açılmış oldu.Bana yardımcı olan  Orhan GÜRKAN, Ülkü (ÖZTUNA)İNCE ve Kenan TURHAN’I şükranla anıyorum.

İNGİLTERE’de  ilk olarak LEEDS şehrine gittim.3 aylık Lisan kursundan sonra geri kalan 5 aylık lisan kursu için İngilere’nin güneyinde bir sahil kasabası olan  Bournemouth’a gittim.

Master program için çok sayıda üniversite ile  yaptığım görüşmelerden sonra yine İngilterenin güneyinde Bournemouth’a 124 km uzaklıkta Brighton şehrinde University of SUSSEX’ten kabul aldım.

Üniversitede başarılı geçen bir yıllık programı tamamlayıp tez çalışmamı da bitirdikten sonra mecburi hizmetime başlamak üzere Türkiye’ye dönüş hazırlıklarına başladım.

Üniversite yıllarından çok samimi bir arkadaşım kimya mühendisi Sedat YÖRÜK doktora yapmak için Sussex Üniversitesi’ne gelmişti.Ben de doktoraya devam etmek istedim fakat  Karabük Demir Çelik kabul etmediği için    arkadaşıma ve İngiltere’ye veda ederek ülkeme döndüm.

Alttan 2.sıra sağdan 1. Mustafa Hatinoğlu

KARABÜK DEMİR ÇELİKTE İŞE BAŞLIYORUM

İngiltere’de 8 aylık lisan ve 1 yıllık master öğrenimi sonrası 1964 model bir arabayla Türkiye’ye döndüm. 1979 Ocak ayında Karabük Demir Çelik Müessese Müdürlüğü Etüd Planlama Müdürlüğünde çalışmaya başladım. O dönemde takriben 3500 kişinin çalıştığı Karabük Demir Çelik’e ilk giren elemanlara uygulanan oryantasyon eğitimi sayesinde üçer günlük sürelerle bütün ünitelerdeki mühendis ve yöneticilerle tanışma imkanı buldum.

Karabük Demir Çelik’teki ilk acemilik günlerimizde diğer oda arkadaşlarım Metin ALTAN, Ahmet MUTLUKOCA ve rahmetli Temel GÜRŞEN beyler bana çok yardımcı olmuşlardı. 1979 dan 1993 yılına kadar 14 yıl Karabük Demir Çelik elemanı olarak çalıştığım halde Karabük’te toplam 9 ay kalmış olacağım hiç aklıma gelmezdi. Zaten Karabük’te geçirdiğim sürenin  8 aylık kısmı  Karabük’te çalışmaya başladığım Ocak 1979 –Ağustos 1979 dönemini kapsıyordu.

Yedek Subaylık hizmetim sonrası 1981-1993 yılları arasında 13 yıl Karabük Demir Çelik mensubu olarak çalıştığım halde Karabük’te toplam 1 ay kalmıştım. Geri kalan süreyi hep Pendik Tersanesi ve Alaybey Tersanesi Şantiyelerinde geçirmiştim.

Etüd Planlama Müdürlüğünde çalıştığım dönemde ve oryantasyon eğitimi sırasında Tevsiat Montaj Müdürlüğünün gerek Karabük ve gerekse tüm yurt sathına yayılmış şantiyelerindeki faaliyetleri çok ilgimi çekmişti.

Yüksek fırınların (revatmanı) 3 aylık bir sürede demontaj ve tekrar montajini gerçekleştiren ekiplerin olağanüstü gayretleri de beni çok etkilemiş ve askerlik sonrası geçici bir süre için iyi bir şantiye tecrübesi kazanmak amacıyla Tevsiat Montaj Müdürlüğü bünyesinde çalışmaya karar vermiştim.

Yedek subaylık hizmeti için ayrılmadan önce Tevsiat Gurup Başkanlığında bir ekip tarafından yapılan RAY ÜRETİM HADDEHANESİ fizibilite çalışmalarına katıldım. 3 hafta kadar bu ekiple çalıştım.Ekipte şu an üçü de rahmetli olanAli Rıza İŞÇİ, Necmettin CANBEK, İhsan KORKMAZ beylerle çalışmafırsatı buldum.

Ali Rıza bey İNGİLTERE’de, Necmettin bey ve İhsan bey ALMANYA’da Karabük Demir Çelik tarafından lise sonrası burslu olarak okutulmuş çok iyi yetişmiş uzman elemanlardı.

Zaman zaman yaptığımız sohbetlerde kurum tarafından kendi tecrübe ve birikimlerinden yeterince istifade edilmediğini söyleyip şikayet ederlerdi.

Bu arkadaşlarımızın geleceğe dair çok parlak fikirleri vardı.Ufukları çok genişti. Ray haddehanesi ve ağır profil haddehanesinin önemini iyi biliyorlardı. Demir yolu taşımacılığının (hem yolcu ve hem yük taşımacılığı ) gelecekte daha çok önem kazanacağını, ucuz ve çevreci bir taşımacılık olduğunu belirtiyorlardı.

Karabük Demir Çeliğin denizden uzak coğrafi konum dezavantajina sahip olduğunu ve bu nedenle o günlerde bile çok konuşulan FİLYOS Limanı projesinin bir önce faaliyete geçmesinin önemli olduğunu , bu liman sayesinde ithal kömür ve cevherde çok daha düşük navlun fiyatlarının üretim maliyetlerinin düşürülmesine katkı sağlayacağını belirtiyorlardı.

Filyos Limani’nin serbest bölge ve endüstri bölgesi ile birlikte hem KARDEMİR, KARÇEL ve KARDÖKMAK hem de Karabük,Zonguldak ve Bartın sanayicileri için dünyaya açılma kapısı olacağı dikkate alınırsa büyük önem taşıdığı açıktır.

Alt yapı yatırımları büyük ölçüde tamamlanan FİLYOS Limaninin üst yapı ihalesi (hangarlar, depolama alanları, yönetim -işletme tesisleri, yükleme ve boşaltma teçhizatları) ve işletilmesi işinin KARDEMİR öncülüğünde bölge sanayicilerinden oluşacak bir konsorsiyumla yapılabileceği kanaatindeyim.

TEVSİAT MONTAJ MÜDÜRLÜĞÜNDE ÇALIŞMAYA BAŞLIYORUM

Askerlik hizmetimin son ayında görevli olarak geldiğim Karabük’te o zamanki Tevsiat Montaj Müdürü Oktar Yılmaz beyi ziyaret edip kendileriyle çalışmak istediğimi  açıklamayı düşündüm. Kendisini ismen tanıyordum ve oryantasyon eğitimi sırasında kısa bir tanışmadan başka bir görüşmem olmamıştı. Halen hayatta olan değerli eşi Gülören hanım o zaman Endüstri Mühendisliği  Müdürü idi. Oryantasyon eğitimi sırasında tanıştığımızda Makine Mühendisliğinde Lisans eğitimi, Endüstri Mühendisliğinde Lisansüstü ve yurtdışında Genel Planlama konusunda master eğitimi gördüğümü öğrenince “ Sizi master sonrası Endüstri Mühendisliği Müdürlüğünde eleman ihtiyacı nedeniyle yurtdışına gönderdik ama sen nasıl Etüd Planlama Müdürlüğünde çalışıyorsun ” diyerek çok kızmış ve sitem etmişti.

Buna rağmen Endüstri Mühendisliği Müdürlüğüne gelmem için bana veya yönetime bir şey söylemedi. Bir tavsiye veya yönlendirme de yapmadı. Bunun için kendisine müteşekkirim. Tevsiat Montaj Müdürü sayın Oktar beyle görüşmeye gittiğimde içimden acaba eğitim altyapımı dikkate olarak o da eşinin çalıştığı Endüstri Mühendisliği Müdürlüğünde çalışmamı tavsiye edebilir mi diye bir kaygı duyuyordum.

Özel kalemde bu düşüncelere dalmışken Oktar beyin beni beklediğini söylediler. İçeri girdiğimde askerlik öncesi birlikte çalıştığımız ilk müdürüm rahmetli Özdal Dikmen beyin de orada olması benim için kötü bir sürpriz olmuştu. Çok kibar bir insan olarak tanıdığım Özdal bey benden memnundu ve askerlik sonrası benim tekrar Etüd Planlama Müdürlüğüne dönmemi bekliyordu. 1 ay içinde askerlik görevimin sona ereceğini ve askerlik sonrası bir süre için tecrübe kazanmak amacıyla dış şantiyelerde çalışmak istediğimi söyledim. Özdal bey de anlayışla karşıladı.

Oktar YILMAZ bey müdürlük olarak 1981 senesi içinde yeni şantiyeler açacaklarını ve elemana ihtiyaç duyduklarını hatta Ocak ayında(ben kendisini Aralık başında ziyaret etmiştim) PENDİK TERSANESİ’nde 14 adet köprü vinç (tavan kreynleri) imalat ve  montaji için 18 ay süreli yeni bir şantiye açılacağını ve beni oraya gönderebileceklerini söylediler.

Kendilerini rahmetle andığım ve örnek aldığım bu iki değerli insana teşekkür ederek ayrıldım. İçimi büyük bir sevinç kaplamıştı. Hem korktuğum başıma gelmemiş, Özdal bey tekrar kendisi ile Etüd Planlama Müdürlüğünde çalışmam için zorlamamış ve Oktar bey de eşinin çalıştığı Endüstri Mühendisliğinde çalışmam için bir tavsiyede bulunmamıştı.

1981 senesinde Tevsiat Montaj Müdürlüğüne bağlı olarak yurt çapında faaliyet gösteren çok sayıda şantiye vardı. 1983 senesine ait bir dökümanda aşağıda gösterildiği gibi 12 ayrı yerde şantiye faaliyetleri devam ediyordu.Çimento Fabrikası,Şeker Fabrikası, Çay Fabrikaları,Kapalı Spor Salonları, Karakaya Baraji Fırat Demir yolu Köprüsü, Petkim Aliağa Kompleksi, PENDİK ve Alaybey Tersaneleri, Divriği Konsantrasyon Pelet Tesisleri, Çelik Konstruksiyon Fabrikaları gibi çok değişik alanlarda faaliyet gösteren şantiyeler tüm yurt sathına yayılmıştı.

Tüm bu faaliyetler için

1-Proje Konstruksiyon Müdürlüğü,

2-Çelik Yapı ve Ağır Teçhizat Fabrikaları Müdürlüğü,

 3-İş Hazırlama Müdürlüğü,

 4-Makine Fabrikaları Müdürlüğü ,

 5-Döküm Fabrikaları Müdürlüğü ve

 6-Tevsiat Montaj Müdürlüğü

 müştereken ve koordineli bir şekilde çalışıyorlardı.1960’lı yıllarda başlayarak 1993 yılına kadar tüm yurt sathında devam eden ve ülkemizin sanayileşme çabalarında önemli görevler üstlenen Karabük Demir Çelik Fabrikaları bu dönemdeki faaliyetleri nedeniyle ve haklı olarak

“ FABRİKALAR KURAN FABRİKA “

olarak anılmaya başladı. Bu dönem içerisinde çok değişik projeler içinde yetişen işçi, usta ve mühendisler ülke kalkınmasına büyük katkılar sağladılar. Ben bunu daha iyi anlatabilmek için   şu örneği veriyorum:

Pendik Tersanesinde çalışırken  gözlemlediğim bir hakikat var ki çok değişik imalat ve montaj  projelerinde çalışarak büyük tecrübeler kazanmış ilkokul mezunu ustalarımız bile bir makine mühendisi olarak benim  kadar hatta benden daha iyi ve hızlı bir şekilde  çelik, makine projeleri ve  teknik resimlerini  okuyabiliyorlardı.

TEVSİAT MONTAJ MÜDÜRLÜĞÜ’ne bağlı olarak faaliyet gösteren son şantiye olan ve 13 yıl devam eden PENDİK ŞANTİYESİ adeta 30 yıllık tüm birikimlerin kullanıldığı ve  ustalık dönemi eserlerinin ( KÖPRÜ VİNÇLER, PORTAL/GANTRY KREYNLER, JIB KREYNLER, MOTOR  FABRİKASI, OKSİJEN AZOT ARGON ÜRETİM TESİSİ,ASETİLEN ÜRETİM TESİSİ, GEMİ AMBAR KAPAKLARI vs.) verildiği bir şantiye olmuştur.

Yazı dizimizin 6.Bölümünde Pendik Şantiyesi’nde yapılan işleri tanıtmak ve anlatmak için  şantiyede çalışanların emeğiyle ortaya çıkmış 32 sayfalık bir tanıtım kataloğu  okuyucularımızla paylaşılacaktır.

Karabük Demir ve Çelik İşletmeleri, Tevsiat Montaj Müdürlüğüne bağlı PENDİK ve ALAYBEY  Şantiyelerinde 13 yılda (1981-1993) aşağıdaki işler tamamlanmıştır.

1. 14 adet TAVAN KREYNİ (5 Ton-50 Ton arası ) Proje, İmalat ve Montaji
2. 2 Adet 15 Ton /43 m ve 1 adet 30 Ton/43m JİB KREYN Montaji (
3. PENDİK SULZER MOTOR FABRİKASI Üst Yapı Çelik İmalat ve Montaji
4. 300 Ton/73 m GANRY KREYN İmalat ve Montaji (Yarı Havuz Tipi Kızak için)
5. PENDİK Motor Fabrikası 150 Ton/28 m Tavan Kreyn imalat ve montaji
6. PENDİK Motor Fabrikası 2x 10 Ton Konsol Kreynler        İmalat ve Montaji
7. OKSİJEN -AZOT -ARGON (HAVA AYRIŞTIRMA ) Üretim Tesisi Montaji
8. ASETİLEN ÜRETİM TESİSİ Montaji
9. 3 Adet 26.300 DWT GEMİ (POLONYA siparişi) AMBAR KAPAKLARI İmalat, Montaj ve Testleri
10. 450 Ton / 129 m GANTRY KREYN İmalat ve Montaji (Kuru Havuz için)

PENDİK şantiyesi kapatıldıktan sonra (1993-1999) döneminde Karabük D.Ç. İşletmelerinden transfer edilen 11 işçi ve Tersaneden takviye işçilerle aşağıdaki projeler tamamlandı.

1. 3 x 80 Ton /36 m JİB KREYN ve 16 Ton/ 60 m JİB KREYN İmalat ve Montaji
2. 2 Adet 75.000 DWT GEMİ AMBAR KAPAKLARI İmalat ve Montaji
3. 2 Adet RO-RO/LO-LO GEMİSİ AMBAR KAPAKLARI İmalati

 

PENDİK TERSANESİNDE ŞANTİYE AÇILIYOR

Aralık ortası Karabük Demir Çelik Tevsiat Montaj Müdürlüğünde işbaşı yaptım. Yılbaşına yakın rahmetli başmühendis Hasan Cengiz beni çağırdı ve tahminen 20 kişilik bir ekiple Pendik Tersanesi’nde bir şantiye açılacağını, Şantiye şefi olarak benim, şantiyeye ustabaşı olarak Mehmet  Ali Şahin ve şoför olarak Necati Dikmen’le beraber gideceğimizi söyleyerek derhal hazırlıklara başlamamızı rica etti.

Aynı gün içinde 15 yıl birlikte çalışacağımız, gerçekten kendilerine çok şeyler borçlu olduğum, uzun yıllar süren şantiye hayatımda bir çok zorlukları beraber göğüslediğimiz iki değerli insan Mehmet  Ali ŞAHİN ve Necati DİKMEN’le tanıştım. Yakında Pendik şantiyesini açacağımızı, birlikte çalışacağımızı ve bir hafta içinde ekip ve teçhizat hazırlıklarına başlamamız gerektiğini söyledim. Denizcilik Bankası T.A.O. Genel Müdürlüğü ile Yapılan Genel Sözleşmeyi dikkatli bir şekilde inceledim.

Şantiye faaliyetlerini anlatmadan önce PENDİK TERSANESİ’nin geçmişi ve kuruluşu hakkında bazı bigileri paylaşmak istiyorum.

PENDİK ŞANTİYESİ HİZMET YILLIĞI